آموزش و اهمیت شستن و تمیزی صحیح دست ها

بهداشت دست انسان منظور از بهداشت دست انسان، تمیز کردن و ضدعفونی کردن دست‌ها برای حفظ بهداشت فردی و جلوگیری از شیوع بیماری‌های عفونی است. دست های ما در طول روز با سطوح و اشیاء مختلفی در تماس هستند و به راحتی می توانند باکتری ها و ویروس های مضر را جذب کنند. با رعایت بهداشت دست ها به وسیله آب و صابون یا استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها، می‌توانیم این میکروب‌ها را به طور موثری از بین ببریم و خطر عفونت را کاهش دهیم. بهداشت دست انسان به ویژه در مواقع شیوع یا بیماری های همه گیر مهم است و راهی ساده و موثر برای محافظت از خود و دیگران در برابر بیماری است.

مراحل شستن صحیح دست ها اول: دست‌ها را با آب روان خیس کنید.

دوم: به میزان کافی صابون استفاده کنید تا کف صابون دست‌های خیس را بپوشاند.

سوم: تمام سطح دست، شامل پشت، بین انگشتان و زیر ناخن‌ها را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با صابون بمالید.

چهارم: با آب روان به صورت کامل آبکشی کنید.

پنجم: با یک حوله تمیز و نرم خشک کنید.

نکته: منظور از صابون برای شستشوی دست ها شوینده ای می باشد که دارای خاصیت صابونی باشد مانند (شوینده ملایم، مایع دستشویی و …)

چه موقع دست های خود را بشوریم؟ قبل، حین و بعد:

از تهیه غذا

خوردن هر نوع خوراکی

مراقبت از شخصی در خانه که بیمار است و استفراغ یا اسهال دارد.

درمان زخم یا بریدگی

بعد از:

استفاده از توالت

تعویض پوشک یا تمیز کردن کودکی که از توالت استفاده کرده است.

فین کردن بینی، سرفه یا عطسه کردن

تماس با حیوانات، مواد خوراکی و زباله های آنها

دست زدن به غذا یا وسایل حیوانات خانگی

لمس زباله

دست‌هایمان را با آب سرد بشوییم یا آب داغ؟ از آنجایی که حرارت باعث از بین رفتن باکتری‌ها می‌شود، می‌توانیم فرض کنیم که آب گرم یا داغ برای شستن دست‌ بهتر است. اما با توجه به نظر متخصصان، هیچ تفاوت قابل توجهی بین شستشوی با آب داغ و آب سرد وجود ندارد.

دمای آب به منظور از بین بردن عوامل بیماری زا باید به حدی باشد که کمی دست را بسوزاند. در واقع چند مطالعهی مختلف نشان داده که هیچ مدرک واضحی مبنی بر بهتر بودن آب گرم در از بین بردن میکرب‌های دست وجود ندارد.

بنابراین دستانتان را با هر درجه حرارتی که می‌خواهید بشویید، و به یاد داشته باشید که شستشوی دست‌ها با آب سرد، سبب صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی می‌شود.

بهترین تکنیک برای شستشوی زیر ناخن ها شاید تمیزی ناخن‌ها برای برخی چندان مهم نباشد ولی چنین چیزی به اندازه استحمام اهمیت دارد.

زیر ناخن‌ها گاهی زود به زود کثیف می‌شوند، این کثیفی می‌تواند جلوه بدی به شما بدهد و از اعتماد به نفس‌تان بکاهد.

چند روش ساده برای شستن کامل زیر ناخن ها:

ابتدا کثیفی موجود در زیر ناخن خود را تمیز کنید.

دست خود را بشویید.

ناخن خود را در مخلوط آب گرم و صابون قرار دهید.

از یک برس برای سطح و زیر ناخن خود استفاده کنید.

اهمیت خشک کردن کامل دست ها پس از شستن آنها خشک کردن دست ها پس از شستشو ، بیشتر به این خاطر مهم است که دست های خیس هزار برابر بیشتر از دست های خشک باکتری‌ها را گسترش می‌دهند، بنابراین حتما قبل از خروج از سرویس بهداشتی دست‌هایتان را خشک کنید. دلایل دیگر که چرا باید دست ها را شسته و سپس خشک کرد به شرح زیر است:

۱– رعایت اصولی بهداشت دست ها عفونت‌های تنفسی را تا ۱۶ درصد کاهش می دهد.

۲– ویروس آنفولانزا تا ۴۸ ساعت روی دست ها و سطوح دیگر باقی می ماند.

۳– در هر سانتی متر مربع از هر دست شما حدود ۱۰۰۰ باکتری وجود دارد هر یک از دست ها به تنهایی شامل ۲۰۰ میلیون باکتری در هر اینچ مربع هستند.

۴– باکتری هایی مثل اشرشیا کلی هر ۲۰ دقیقه تکثیر شده و سه ساعت روی دست هایتان زنده می مانند.

نحوه صحیح شستن دست ها زمانی که آب و صابون در دسترس نیست استفاده از آب کلردار یا مایع ضد عفونی کننده که حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل است بهترین روش‌های ثانویه در صورت عدم دسترسی به آب و صابون هستند. اما میزان تاثیرگذاری یکسانی نخواهد داشت. اگر از این روش‌ها استفاده می‌کنید، باید به محض اینکه به آب و صابون دسترسی یافتید، دست‌های خود را بشویید و تا آن زمان از تماس با افراد و سطوح پرهیز کنید.اگر در دستشویی عمومی بودید و به هیچ چیزی جز آب دسترسی نداشتید روند معمولی شستشوی دست را که در بالا به آن اشاره کردیم، با آب انجام دهید، سپس دست خود را به خوبی خشک کنید. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ که در آن شستن دستان با صابون و بدون صابون مقایسه شد، محققان به این نتیجه رسیدند که شستن با صابون بهتر است، زیرا باعث کاهش تعداد باکتری های “ای کلای” به ۸ درصد می شود ولی شستشوی دست بدون صابون نیز تعداد “ای کلای” را به ۲۳ درصد کاهش می دهد و همچنان می تواند کمک کننده باشد.

نقش آب و صابون در کشتن ویروس ها و باکتری ها صابون ها به منظور شستشو و پاک کردن دست و صورت تولید می شوند. این صابون ها از دو قسمت آب دوست و آب گریز تشکیل شده اند. ذرات و مولکول های روغن و چربی نا محلول در آب، با بخش آبگریز این صابون ها همراه می شوند. بخش آب دوست نیز شکل های کروی در اطراف این ذرات تشکیل می دهند.

به عبارت دیگر،‌ بخش آب دوست صابون در آب و بخش آبگریز آن در آلودگی ها حل می شوند. در مرحله بعد، بخش آب دوست، مولکول های آبگریز را آبپوشی می کند. در این حالت با وجود مقدار کافی آب، آلودگی ها از بین می روند.

کلام آخر شستشوی دست به روش صحیح خیلی زود تبدیل به عادت همیشگی می‌شود. مالیدن دست‌ها به هم به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه برای از بین بردن باکتری‌های آلوده کافی خواهد بود. فراموش نکنید دست هایتان را در فصل‌ آنفلوانزا و هنگام مراقبت از بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی بشویید.

شستن دست‌ یک راه ساده و موثر برای پیشگیری از گسترش میکروب‌هاست.